هگمتانه، گروه پزشکی و سلامت - زهرا ذوالفقاری: از دیرباز تغذیه و تحرک نقش مهمی را در سلامت بدن ایفا می‌کند، نیاکان ما به دلیل سبک زندگی که داشته‌اند در کنار فعالیت و تحرک روزانه، تغذیه سالم را هم در سبد غذایی خود جای می‌دادند چیزی که نسل امروز بدلیل تغییر سبک زندگی‌، ماشینی شدن زندگی نه تنها تحرک و فعالیت بدنی کافی ندارد بلکه تغذیه نامناسب هم بدان اضافه شده است، موضوعی که حاصل آن بیماری‌هایی چون کبد چرب است.
به گزارش خبرنگار هگمتانه، بر اساس آمارهای اعلام شده کبد چرب که نتیجه کم‌تحرکی و تغذیه نامناسب است در کشور ایران و به طبع آن در همدان رو به افزایش است، بیماری که در مرحله اول شاید خطرناک به نظر نرسد اما در صورت عدم درمان بی شک زمینه ساز بیماری‌های خطرناکی خواهد شد که حتی ممکن است جبران ناپذیر باشد.
با فرا رسیدن ایام نوروز و دید و بازدید ممکن است مصرف خوراکی‌ها و تنقلات بیشتر شود و یا اینکه در دورهمی‌ها و دید و بازدید‌ها مصرف غذاهای چرب بیشتر شود، در این میان حواسمان باید به خطر افزایش چربی بدنمان باشد.
بر اساس مطلبی که در خبرگزاری ایمنا آمده است، فوق تخصص بیماری‌های کبد و گوارش بالغین دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به شیوع بالای کبد چرب در ایران گفت: این بیماری در کشور حتی از متوسط استاندارد جهانی بالاتر است، طبق برخی آمار شیوع کبد چرب در ایران حدود 40-30 درصد در جمعیت بالای 18 سال گزارش شده است.
دکتر بهزاد حاتمی با اشاره به این که به طور کلی کبد چرب به دو نوع الکلی و غیر الکلی تقسیم می‌شود، اظهار کرد: کبد چرب الکلی در پی مصرف طولانی الکل ایجاد می‌شودو کبد چرب غیرالکلی عمدتا در زمینه سندرم متابولیک مثل چاقی، دیابت و چربی خون بالا فرد را مبتلا می‌کند.
وی با اشاره به این که کبد چرب یعنی رسوب چربی در کبد به میزان بیش از پنج تا 10 درصد وزن کل آن را تشکیل می‌دهد، اظهار کرد: پیشرفت رسوب چربی در کبد ممکن است باعث ایجاد التهاب در سلول‌های کبدی و به دنبال آن به مرور باعث ایجاد فیبروز پیشرفته کبدی و سیروز شود.
این فوق تخصص بیماری‌های کبد و گوارش بالغین دانشگاه ادامه داد: کبد چرب در اکثر موارد علامتی ندارد و بیماران غالبا به طور اتفاقی که سونوگرافی شکم به دلایل دیگر انجام می‌دهند متوجه چرب بودن کبد خود می‌شوند و یا در طی بررسی علت افزایش آنزیم‌های کبدی، کبد چرب تشخیص داده می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان این که کبد چرب در صورتی که علامت‌دار شود با نشانه‌هایی چون احساس کسالت و خستگی، تهوع و درد یا ناراحتی مبهم در سمت راست بالای شکم خود را نشان می‌دهد تأکید کرد: در صورتیکه کبد چرب باعث التهاب و آسیب پیشرونده کبد شود می‌تواند منجر به بیماری پیشرفته کبدی یا سیروز شود.
یکی از بیماری‌های شایع در جهان بیماری کبد چرب است، کبد چرب از بیماری‌های قرن 21 به شمار می‌آید که در اثر رسوب و تجمع بیش از حد چربی در بافت کبد ایجاد می‌شود، در نتیجه، اختلالاتی در فعالیت طبیعی کبد به وجود می‌آورد که باعث نارسایی کبدی می‌شود.درگیری کبدی از جمله مضرات مصرف مواد غذایی نامناسب و عدم فعالیت فیزیکی با گسترش زندگی ماشینی امروز است و با وزن بیمار ارتباط مستقیم دارد
یک متخصص بیماری‌های داخلی نیز در این رابطه و در توضیح بیماری کبد چرب، اظهار کرد: کبد چرب به دلیل کم‌تحرکی، افزایش وزن و استفاده از غذاهای پرکالری، کم‌فیبر و غذاهای آماده با سس فراوان ایجاد می‌شود همچنین داشتن حداقل فعالیت‌های فیزیکی و اضافه‌وزن متأسفانه سبب افزایش این بیماری شده است.
علوی با بیان اینکه کبد چرب بیماری شهر نشینی است، عنوان کرد: جهت تعیین شدت یا گرید کبد چرب برای آن یک نظام درجه‌بندی در نظر گرفته شده است، تشخیص درجه بیماری برای ارائه برنامه درمانی مناسب و بهبود سریع بیمار اهمیت دارد.
این متخصص ادامه داد: درجه یا گرید 1، گونه ساده‌ای که عملکرد کبد را مختل نمی‌سازد، اما همچنان نیازمند مدیریت است،درجه یا گرید 2، عارضه‌ای متوسط که به منظور جلوگیری از پیشرفت بیماری باید تحت درمان قرار گیرد،درجه یا گرید 3،حالت شدید بیماری که معمولاً با بروز علائم کبد چرب توأم است.
از آنجا که تغذیه نقش بسیار مؤثری را در پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب دارد برآن شدیم تا گفتگویی با کارشناس تغذیه داشته‌باشیم.
مهم‌ترین علل تغذیه‌ای که در ایجاد کبد چرب نقش دارند عبارتند از رژیم غذایی نادرست، چاقی و اضافه وزن و دریافت بیش از اندازه کالری در یک وعده غذایی است.
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار هگمتانه با بیان اینکه بیماری کبد چرب علل و عوامل مختلفی دارد، عنوان کرد: اما مهم‌ترین علل تغذیه‌ای که در ایجاد آن نقش دارند عبارتند از رژیم غذایی نادرست، چاقی و اضافه وزن و دریافت بیش از اندازه کالری در یک وعده غذایی است.
آرزو کاوه‌ای ادامه داد: نخستین قدم در درمان کبد چرب و پیشگیری از ابتلا به آن تغییر شیوه زندگی، استفاده از غذای سالم، فعالیت بدنی بیشتر و رسیدن به وزن ایده‌آل است.
وی با اشاره به اینکه آنچه که در این بیماری مهم است، دریافت مقدار کالری است و نه منبع دریافت آن، گفت: زمانی که فرداز یک ماده غذایی بیش از اندازه مصرف می‌کند، این کالری اضافی بصورت چربی در بدن ذخیره می‌شود.

 نخستین قدم در درمان کبد چرب و پیشگیری از ابتلا به آن تغییر شیوه زندگی، استفاده از غذای سالم، فعالیت بدنی بیشتر و رسیدن به وزن ایده‌آل است
این کارشناس تغذیه اضافه کرد: حتی کسانی که مصرف زیاد میوه دارند تا وزن خود را کاهش دهند به دلیل اینکه قند میوه نیز ممکن است به چربی تبدیل شود باید مراقب دریافت قند خود باشند.
کاوه‌ای تصریح کرد: بنابراین آنچه که مهم است کنترل کالری دریافتی به صورت درست و مناسب است و فردی که تصمیم به رژیم کاهش وزن، باید از رژیم علمی و اصولی تبعیت کند.
وی در همین خصوص بیان کرد: تعداد وعده‌های غذایی باید زیاد اما در حجم کم بوده حذف وعده‌های غذایی اشتباه است و می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به کبد چرب نماید.

  پرهیز از استفاده از چربی اشباع مانند روغن جامد و یا دنبه گوسفند و جایگزینی آن با روغن‌های غیر اشباع
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان با تأکید بر تنظیم برنامه غذایی و تعدیل در دریافت مواد غذایی، عنوان داشت: پرهیز از استفاده از چربی اشباع مانند روغن جامد و یا دنبه گوسفند و جایگزینی آن با روغن‌های غیر اشباع مانند روغن زیتون البته آن هم به اندازه کم و مناسب در برنامه غذایی افراد قرار گیرد.
کاوه‌ای در ادامه سخنانش بر مصرف سبزیجات،به ویژه سبزیجات و میوه‌های رنگی تأکید کرد و افزود: افراد نباید میوه زیاد مصرف کنند روزانه دو یا سه عدد میوه آن هم با فاصله و در وعده‌های مختلف می‌تواند به رژیم غذایی سالم کمک کند.

  کسانی که که کمبود ویتامین دی دارند مستعد کبد چرب هستند
وی با اشاره به اینکه افراد دچار به کبد چرب می‌توانند غذاهای فیبردار مانند حبوبات و سبزیجات مصرف کنند، بر استفاده از سیر، چای سبز، گردو تأکید کرد.
این متخصص تغذیه در ادامه با تأکید بر اینکه افراد باید مصرف قندهای ساده همچون مربا، عسل، دسر و... را خیلی خیلی محدود کنند، اظهار کرد: فرد همچنین باید از خوردن چربی‌های اشباع مانند پوست مرغ، چربی گوسفند، پرهیز کرده و مصرف گوشت قرمز را کاهش دهد و و گوشت سفید را جایگزین کند.

  نمی توان گفت که فقط افراد چاق دچار کبد چرب می‌شوند
کاوه‌‌ای در بخش دیگر سخنانش تصریح کرد: خوردن نان سبوس دار مانند سنگک آن هم به اندازه مناسب در برنامه قرار بگیرد و از خوردن نان‌های سفید، نان باگت، نان تُست، و.. پرهیز شود.
وی با بیان اینکه ممکن است فردی چاق نباشد ولی کبد چرب داشته باشد، ابراز کرد: نمیتوان گفت که فقط افراد چاق دچار کبد چرب می‌شوند.
این مسؤول با تأکید بر اینکه در افراد چاق دارای کبد چرب اولین کار این است که وزن کاهش پیدا کند، گفت: این کاهش وزن باید به مرور بوده و ناگهانی نباشد و رژیم‌هایی که کاهش وزن زیاد را در یک ماه تبلیغ می‌کنند کاملا اشتباه بوده و خطرناک است و حتی کبد چرب را حادتر می‌کند،کاهش وزن متعادل هفته‌ای نیم تا یک کیلوگرم است.
کاوه‌ای با اشاره به اینکه در کبد چرب،کبد دچار التهاب می‌شود، تصریح کرد: از همین روی خوردن مواد غذایی که التهاب را کاهش می‌دهد و حاوی آنتی‌اکسیدان است توصیه می‌شود که خوردن سبزیجات سبز، قرمز و نارنجی، میوه‌هایی چون انگور به ویژه انگور سیاه، خوردن مغز گردو بدلیل داشتن امگا3، می‌تواند بروی بهبود کبد چرب کمک کند.

 سیر یک ماده غذایی بسیار مؤثر در کاهش چربی است
وی با اعلام این مطلب که سیر یک ماده غذایی بسیار مؤثر در کاهش چربی است، عنوان کرد: خوردن چای سبز با توجه به بالا بردن سوخت و ساز بدن هم مؤثر است.
این متخصص تغدیه تأکید کرد: کسانیکه که کمبود ویتامین دی دارند مستعد کبد چرب هستند و از همین رو کسانی که کمبود ویتامین دی دارند باید از مکمل‌های این ویتامین استفاده کنند.
کاوه‌ای گفت: با توجه به نقش باکتری‌های روده در سلامتی، بنابراین خوردن لبنیات و ماست‌های پروبیوتیک و مکمل‌های پروبیوتیک زیر نظر پزشک میتواند در کاهش چربی کمک کند.
متأسفانه امروزه مصرف فست‌فودها، در همه افراد و به ویژه قشر نوجوان افزایش یافته است، مصرف سس‌ها، سرخ‌کردنی‌ها و عدم تحرک کافی آن هم در بین کودکان و نوجوانان رو به افزایش است و دیگر از آن غذاهای سالم و ارگانیک خبری نیست، و تمام این‌ها باعث بروز بیماری‌هایی نوپدیدی شده که دامن بشر را گرفته است.